നമ്മുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് നാം ഈ മനുഷ്യനോടു കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു .സ്വാതന്തത്ര്യത്തിനു മാത്രമല്ല പക്ഷെ നാം ബാപ്പുവിനോട് കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത് .തോറോയുടെയും റസ്കിന്റെയും ടോൾസ്റ്റോയിയുടെയും ആശയങ്ങളിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം രൂപപ്പെടുത്തിയ സമരമാർഗ്ഗം മാത്രമാണ് ഇന്ന് ലോകത്തെവിടെയും അധസ്ഥിത ജനതകൾക്കുള്ള വിമോചന ആയുധം .മറ്റെല്ലാ മാർഗ്ഗങ്ങളും പരാജയപ്പെട്ടു കഴിഞ്ഞു.താഴെത്തട്ടിൽ നിന്നാരംഭിക്കുന്ന വികസനം എന്ന ഗാന്ധിയൻ സങ്കൽപം, ഗ്രാമങ്ങളുടെ സ്വരാജ്യം എന്നദ്ദേഹം വിളിച്ച സമ്പ്രദായം ,മാത്രമാണ് നവ ലിബറൽ ആഗാളീകൃത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ വെല്ലു വിളിക്കാവുന്നതായി ഇന്നു ലോകത്ത് നിലനിൽക്കുന്നത്  .ഇ എം എസ്സ് നമ്പൂതിരിപ്പാടും ,രാജീവ് ഗാന്ധിയും തോമസ് ഐസക്കുമെല്ലാം  അതിന്റെ പ്രവക്താക്കളും പ്രയോക്താക്കളും പ്രചാരകരുമായത് യാദൃശ്ചികമല്ല .ഗാന്ധനിന്ദ ഫാഷനാണെന്നു ചിലരെങ്കിലും കരുതുന്നുണ്ട് ഇന്ത്യയിൽ ഇന്ത്യയിൽ മാത്രം .അത് പ്രശസ്തിക്കുള്ള കുറുക്കു വഴിയൊന്നുമല്ല .ചില മനുഷ്യർക്കെങ്കിലും അധമരാവയവാതിരിക്കാൻ കഴിയുകയില്ല ഏതു കാലത്തും എന്ന സത്യത്തിന്റെ നിദർശനമാണത് .ഗാന്ധിക്കു നേരെ നിറയൊഴിച്ചവനോളം  ഒരു പക്ഷേ അതിലധികം നിന്ദ്യരായ  ആ അധമരെ നമുക്ക് അവഗണിക്കാം .കാരണം ലോകം അദ്ദേഹത്തെ കൂടുതൽ കൂടുതൽ അറിഞ്ഞു കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ് .മനുഷ്യരെ നയിച്ചവരിൽ ,,നേതാക്കന്മാരിൽ ,നിന്ന് പത്തു പ്രമുഖരെ തെരഞ്ഞെടുക്കാൻ ആവശ്യപ്പെട്ടാൽ ആ പട്ടികയിൽ തീർച്ചയായും ഉണ്ടാകുന്ന പേർ ഗാന്ധിയുടേതാണത്രേ .ഈ വിഷയത്തിൽ ഡോക്ട്രേറ് നേടിയ ഒരു മാനേജ്‌മെന്റ് വിദഗ്ധൻ പറഞ്ഞതാണ് .
   എഴുപതാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തിന്റെ തലേ രാത്രിയിൽ സ്വാതന്ത്ര്യത്തോടൊപ്പം ജനിച്ച ഒരുവന്റെ പ്രണാമം